Kloof

Het referendum over de Europese Grondwet heeft laten zien dat er behoefte is aan politisering: aan keuzes kunnen maken, aan tegenstelling en competitie. Dat geeft de politieke markt dynamiek. Het probleem is dat er juist heel veel ontwikkelingen zijn die depolitiseren, zeker ook in Europa. Meer management en bedrijfsmatig werken binnen de overheid (verzelfstandigingen), een sterke juridisering van het beleid, een heel dikke laag van bureau- en technocraten. De internationale omgeving is er een van diplomatie en conflictreductie. De politici zoeken de stemmen in het midden en gebruiken het anonieme Europa om nationale besluiten te depolitiseren. Kortom veel krachten die weinig behoefte hebben aan tegenstellingen en aan politieke strijdpunten. Maar zakkenvullende managers en rapporten schrijvende consultants, voorzichtige en diplomatieke bureaucraten, rechters die neerkijken op de politiek, en zich achter Europa verschuilende en naar het midden neigende politici scheppen geen politieke arena waarin burgers het idee hebben dat ze ergens over meebeslissen. Daar helpt geen verandering van het kiesstelsel of gekozen burgemeester aan. Politiek leiderschap dat is nodig. Niet folderend de buurt in of de (zogenaamde) dialoog zoekend tijdens suffe werkbezoeken. Maar leiderschap dat de confrontatie aangaat, af en toe voor vuurwerk zorgt, standpunten inneemt en daadwerkelijk opstapt als de mensen hem of haar niet meer willen. Het referendum heeft in ieder geval bewezen dat strijd kan leiden tot betrokkenheid.